Ο Δήμος Ηρακλείου άρχισε να λειτουργεί στις αρχές του 1900 με την απελευθέρωση του νησιού μας από τους Τούρκους. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών του δέχτηκε ένα νέο πλήγμα με την κατοχή, παρ'όλα αυτά παρουσιάζει μια ραγδαία ανάπτυξη ιδιαίτερα τα τελευταία 50 χρόνια υπηρετώντας υπεύθυνα και με συνέπεια τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών αυτής της πόλης.![]()
Από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι σήμερα 25 Δήμαρχοι έχουν υπηρετήσει αυτόν τον τόπο. Πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Δήμαρχος είναι ο Κος Ιωάννης Βογιατζάκης ο οποίος εκλέχτηκε το 1916. Ο σημερινός Δήμαρχος ο Κος Κουράκης ανέλαβε τα καθήκοντα του το 2003.Από την 1η Ιανουαρίου 2011, σύμφωνα με τον Νόμο 3852/2010 περί "Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης"ο Δήμος Ηρακλείου με έδρα το Ηράκλειο και ιστορική έδρα τη Νέα Αλικαρνασσό αποτελείται από τους δήμους α. Ηρακλείου β. Γοργολαΐνη γ. Τεμένους δ. Παλιανής και ε. Νέας Αλικαρνασσού ![]()
Οι Δήμαρχοι της Πόλης
 |
| ΜΗΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ |
| Δήμαρχος | Από | Εώς |
| Ιωάννης Βογιατζάκης | 1916 | 1920 |
| Στυλιανός Γεωργίου | 1920 | 1922 |
| Ιωάννης Βογιατζάκης | 1922 | 1929 |
| Ανδρέας Παπαδάκης | 1929 | 1934 |
| Μηνάς Γεωργιάδης | 1934 | 1940 |
| Εμμ.Ξανθάκης | Οκτώβριος 1940 | 1941 |
| Ζουράρης Χριστόφορος και Διομήδης Τσακίρης από 15 ημέρες | 1941 | 1941 |
| Μάνθος Πλεύρης | Ιούλιος 1941 | Οκτώβριος 1944 |
| Δημ. Χαλκιαδάκης | Οκτώβριος 1944 | Ιούλιος 1946 |
| Αριστείδης Ανδρουλάκης | Ιούλιος 1946 | Σεπτέμβριος 1950 |
| Δημήτρης Χαλκιαδάκης | Οκτώβριος 1950 | Φεβρουάριος 1951 |
| Ηλίας Πόρταλης (Πρωτοδίκης) | ένα διάστημα του 1951 | |
| Γεώργιος Γεωργιάδης | 1951 | Ιούνιος 1959 |
| Νικόλαος Κρασαδάκης | Ιούλιος 1959 | Ιούνιος 1964 |
| Ανδρέας Καλοκαιρινός | Ιούλιος 1964 | Αύγουστος 1967 |
| Νικόλαος Χατζάκης | Αύγουστος 1967 | Ιούλιος 1969 |
| Ιωάννης Βογιατζάκης | Ιούλιος 1969 | Οκτώβριος 1971 |
| Αριστείδης Πετράκης | Οκτώβριος 1971 | Σεπτέμβριος 1973 |
| Αποστόλης Πετράκης | Οκτώβριος 1973 | Σεπτέμβριος 1974 |
| Ζήσης Κόττας | 24-9-1974 | 31-5-1975 |
| Εμμανουήλ Καρέλλης | 1-6-1975 | 16-5-1989 |
| Κώστας Κληρονόμος | 30-5-1989 | 24-5-1994 |
| Μιλτιάδης Φαρσάρης | 30-5-1994 | 31-12-1994 |
| Κώστας Ασλάνης | 1-1-1995 | 31-12-2002 |
| Γιάννης Κουράκης | 1-1-2003 | Σήμερα |
Ο Δήμος Ηρακλείου δεν έχει ένα ενιαίο κτίριο για να στεγάσει όλες τις υπηρεσίες του. Το κεντρικό κτίριο όπου στεγάζονται το Γραφείο Δημάρχου, τα Γραφεία Αντιδημάρχων, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, η αίθουσα που συνεδριάζει το Δημοτικό Συμβούλιο και οι Διοικητικές και Οικονομικές Υπηρεσίες του Δήμου, βρίσκεται στην Ενετική Λότζια, στη συμβολή των οδών Αγίου Τίτου και 25ης Αυγούστου. Επίσης χρησιμοποιούνται και τα παρακάτω κτίρια:
- Το Δημοτικό Κτίριο της οδού Ανδρόγεω 2
- Το Δημοτικό Κτίριο της Πλατείας Δασκαλογιάννη
- Το Δημοτικό Κτίριο στα Αχτάρικα
- Τα Δημοτικά Σφαγεία
- Τα δύο (2) δημοτικά Νεκροταφεία
- Το Δημοτικό Κτίριο της Μάνδρας κοντά στο Αεροδρόμιο
- Τα Δημοτικά γραφεία της οδού Μίνωος
- Τα Δημοτικά γραφεία στις Εργατικές Κατοικίες Μπεντεβή και
- Τα Κτίρια που στεγάζουν τα Επτά (7) ΚΑΠΗ του Δήμου Ηρακλείου.
Η Λότζια
Η Λότζια ήταν κατά την ενετοκρατία ο επίσημος χώρος συγκέντρωσης ευγενών και αρχόντων που συζητούσαν για διάφορα θέματα οικονομικά, εμπορικά, πολιτικά που απασχολούσαν την πόλη, ή περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους, κάτι σαν συνδυασμός ενός σημερινού επιμελητηρίου και λέσχης. Αποτελεί απαραίτητο δημόσιο οικοδόμημα σε κάθε ενετική πόλη, που δεν λείπει ούτε από τις αποικίες της εποχής. Για την Candia, τωρινό Ηράκλειο, θεωρείται ένα από τα κομψότερα αρχιτεκτονικά μνημεία της ενετικής περιόδου, δείγμα του παλλαδιανού ρυθμού. Η κατασκευή που σώζεται σήμερα είναι η τέταρτη κατά σειρά, οι άλλες που έγιναν κατά καιρούς εγκαταλείφθηκαν λόγω της θέσης τους ή καταστράφηκαν με την πάροδο του χρόνου. Η τελευταία κτίστηκε περίπου το 1628 από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνη, γνωστό και από την ομώνυμη κρήνη στο κέντρο της πόλης. Βρίσκεται δίπλα στην οπλαποθήκη (Armeria) και πρόκειται για ορθογώνιου σχήματος διώροφο κτίσμα με κίονες δωρικού ρυθμού στο ισόγειο και κίονες ιωνικού ρυθμού στον α'όροφο. Στις γωνίες υπήρχαν τετράγωνες παραστάδες. Το μεταξύ των κιόνων τμήμα στο ισόγειο είχε χαμηλό θωράκιο, ενώ το μεσαίο ήταν ανοικτό και αποτελούσε την κυρία είσοδο που ήταν επί της σημερινής οδού 25ης Αυγούστου που τότε ήταν γνωστή με το όνομα Ruga Maistra. Στο επάνω μέρος του ισογείου υπήρχε διάζωμα που αποτελούνταν από τρίγλυφα και μετώπες στις οποίες εικονίζονταν ανάγλυφα διάφορες παραστάσεις όπως ο λέοντας του Αγ. Μάρκου, τρόπαια, πανοπλίες και άλλα. Το αντίστοιχο διάζωμα του ορόφου, που δεν έγινε, στήριζε κορωνίδα δρύφακτο με αγάλματα.
Μετά την άλωση της πόλης από τους Τούρκους η λότζια χάνει την παλιά της ταυτότητα και αίγλη. Ο νέος κατακτητής δεν είχε ανάγκη για τέτοιου είδους οικοδόμημα που μετατρέπεται τώρα σε έδρα του ανώτατου οικονομικού υπαλλήλου, του Τεφτερδάρη και του Γραμματικού της Πόρτας που ήταν χριστιανός υπάλληλος, υπεύθυνος για τη διεκπεραίωση υποθέσεων μεταξύ των χριστιανών κατοίκων και της τουρκικής αρχής. Στη δικαιοδοσία του Τεφτερδάδη ανήκε και η οπλαποθήκη (τζεπχανές). Η περιπέτεια της λότζιας συνεχίζεται και μετά την απελευθέρωση. Η «Κρητική Πολιτεία» προτείνει το οίκημα να χρησιμοποιηθεί ως Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μετά όμως, από ένα σεισμό που έγινε, κρίθηκε ότι το κτίριο δεν ήταν ασφαλές και εγκαταλείφθηκε η ιδέα του να στεγαστεί εκεί το Μουσείο. Αργότερα το 1904 θεωρήθηκε ετοιμόρροπο και άρχισε, δυστυχώς η χωρίς επιμέλεια, κατεδάφιση του α'ορόφου. Τον επόμενο χρόνο παραχωρήθηκε στο Δήμο, μαζί με την Αρμερία, για να στεγάσει τις υπηρεσίες του. Θα περάσουν όμως 10 χρόνια προκειμένου να τοποθετηθεί επίσημα ο θεμέλιος λίθος για την αναστήλωση του κτιρίου. Την γενική επιμέλεια των εργασιών είχε ο Maximilian Ongaro, που ήταν έφορος των καλλιτεχνικών μνημείων της Βενετίας. Και πάλι όμως οι εργασίες καθυστέρησαν. Στο τέλος 1934 παραδίδεται σε χρήση το κτίριο της οπλαποθήκης για την εγκατάσταση μερικών υπηρεσιών του Δήμου.
Μετά από χρόνια και το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν και πάλι οι εργασίες ανοικοδόμησης του Μνημείου και της σύνδεσής του με την Αρμερία μέσω ενός αιθρίου. Σήμερα στον α'όροφο έχει διαμορφωθεί ειδική αίθουσα τελετών και συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου που έχει επιπλωθεί και διακοσμηθεί ανάλογα. Επιστέγασμα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η βράβευση το 1987 από το Διεθνή Οργανισμό Europa Nostra για την πλέον επιτυχή αναστήλωση ιστορικού κτιρίου με σύγχρονη χρήση στον ελληνικό χώρο.