Στον τιτάνιο απελευθερωτικό αγώνα της κατοχής, εκατομμύρια Ελληνες πατριώτες, έδωσαν το αγωνιστικό τους "παρών"για να συντρίψουν το κτηνώδη φασισμό και να δημιουργήσουν μια νέα Ελλάδα.
Ο παλμός της ένδοξης Εθνικής Αντίστασης χτυπούσε σ'όλες τις πόλεις της Ελλάδας, στην τελευταία συνοικία, στο τελευταίο χωριό, στην τελευταία καλύβα. Εργάτες, αγρότες, επαγγελματίες, βιοτέχνες, διανοούμενοι, σπουδαστές, πήραν μέρος σ'αυτό τον αγώνα. Δάσκαλοι και καθηγητές που δίδασκαν τους μαθητές πως πρέπει να αγωνίζονται για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας, ήρθε καιρός να κάνουν πράξη αυτά που δίδασκαν στο σχολείο.
Αλλοι πήραν τα βουνά, άλλοι αγωνίστηκαν στις πόλεις και στα χωριά, και όλοι σχεδόν πλήρωσαν με φυλακές, εκτοπίσεις και διωγμούς την πατριωτική τους δράση μετά την απελευθέρωση της χώρας.
Ο συνθέτης του, που εκτελέστηκε μαζύ με άλλους 33 αμάχους στην Κρήτη από τους Γερμανούς κατά τη σφαγή της Βιάννου ττον Αγ Βασίλειο στις 14.9.1943ο 1943, Δίδασκε μαθηματικά στο Γυμνάσιο της Βιάννου. υπήρξε ένας από τους άδικα ξεχασμένους πρωταγωνιστές της δεύτερης γενιάς συνθετών της ελληνικής οπερέτας.
Του Νίκου Ζ. Βασιλάκη
Από τη δημοφιλέστατη στην εποχή της οπερέτα του Κερκυραίου συνθέτη Στάθη Μάστορα (1893-1943) είναι σήμερα γνωστό μόνο ένα τραγούδι. Ωστόσο, συνολικά το έργο ανήκει στα πιο γοητευτικά (σε λιμπρέτο Γιάννη Πρινέα), με μουσικοθεατρική δύναμη, διακριτική κοινωνική κριτική και σπαρταριστούς χαρακτήρες. Ο συνθέτης του, που εκτελέστηκε στην Κρήτη από τους Γερμανούς κατά τη σφαγή της Βιάννου το 1943, υπήρξε ένας από τους άδικα ξεχασμένους πρωταγωνιστές της δεύτερης γενιάς συνθετών της ελληνικής οπερέτας που πρωταγωνίστησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στη δεκαετία του 1930 στο ελαφρό μουσικό θέατρο, δίπλα στους ήδη καταξιωμένους Θεόφραστο Σακελλαρίδη και Νίκο Χατζηαποστόλου.
Ο Μάστορας υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα, καθώς εκτός από συνθέτης και μουσικός, ήταν ποιητής και μαθηματικός. Με την τελευταία του ιδιότητα δίδαξε σε πολλά σχολεία της ελληνικής επαρχίας, ενώ παράλληλα συνέθετε για θιάσους της Αθήνας. Ξεκίνησε την μουσική του καριέρα στην Αίγυπτο, ως μαέστρος στον μουσικό θίασο του Ν. Πλέσσα (1922-1927), ενώ στη συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα, όπου συνέθεσε σημαντικό αριθμό οπερετών που γνώρισαν επιτυχία. Ανάμεσα στα έργα του ξεχωρίζουν Η Πιπίτσα, Το αδερφάκι μου ο Λαύρακας, Οι παραχαράκτες, Η Μιράντα, Η Ρόζα μας, Η βασίλισσα του καρναβαλιού κ.ά. Ωστόσο, η μεγαλύτερη επιτυχία του υπήρξε αναμφισβήτητα ηΡιρίκα μας, σε ποιητικό κείμενο του φίλου του Γιάννη Πρινέα, ενός συγγραφέα εξαιρετικά σημαντικού για το ελαφρό μουσικό θέατρο, που συνέγραψε, μεταξύ άλλων, και το κείμενο των Απάχηδων των Αθηνών (1921), της μεγαλύτερης εισπρακτικής επιτυχίας του μεσοπολέμου.
Της Ριρίκας το τραγούδι το ονομαστό,
είναι ξακουστό και πολύ γνωστό
στη σκηνή σαν τραγουδάω με σουξέ και bis
έλα να την δεις θα ευχαριστηθείς.
Στο πάλκο σαν προβάλλω, έχω σουξέ μεγάλο
ποδάρι, σκέρτσο, νάζι καθένας το θαυμάζει
με πόθο με κοιτάζει κι όλο μου τραγουδεί:
Ριρή, Ριρή, Ριρίκα
εσύ `σαι πράμα παιδί μου γερό.
Αχ όποιος νιώσει του φιλιού σου λίγη γλύκα
θα το θυμάται Ριρίκα για καιρό,
αχ όποιος νιώσει του φιλιού σου λίγη γλύκα
θα το θυμάται Ριρίκα για καιρό.
Η Ριρίκα ξελογιάζει κάθε γνωστικό
είν’ μοναδικό λένε θηλυκό
μπρος σ’ αυτήνε μούντζες να `χει η Μαρί Σουαζί
όλοι σαν χαζοί μου το λεν μαζί.
Μα η πρόσοχή της όλη είναι στο πορτοφόλι
λουλούδια μου πετάνε, με πόθο με κοιτάνε
το μάτι μου σφαλάνε κι όλο μου τραγουδούν:
Ριρή, Ριρή, Ριρίκα
εσύ `σαι πράμα παιδί μου γερό.
Που ξεπερνάς τη Κοτοπούλη τη Μαρίκα
εις το τραγούδι, στα σκέρτσα, στο χορό
Που ξεπερνάς τη Κοτοπούλη τη Μαρίκα
εις το τραγούδι, στα σκέρτσα, στο χορό
1928
Ευάρεστος Ριρίκα
Τραγουδιστής: Κούρμη Μαρίκα
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης, Σταρρ
Έργο: Ριρίκα μας
Σημειώσεις: Πρόκειται γιά την πασίγνωστη "Ριρίκα"από την οπερέττα "Η Ριρίκα μας". Αφιερώνεται στην εκλεκτή καλλιτέχιδα κα Μαρίκα Κούρμη (Πρώτη Ριρίκα). Αναφέρεται στα "Τα Νέα 185 Θεατρικά Τραγούδια"έκδοσις Αρ. Παπαδημητρίου
Αντρες
Τραγουδιστής: Φραγγιά Νανούκα
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης
Έργο: Πιπίτσα μας
Σημειώσεις: Από την οπερέττα "Η Πιπίτσα μας". Καρύδης, Κ. Π Μίνως, Μ
1934
Tango Βέτα Βετούλα
Τραγουδιστής: Κοντόπουλος Κώστας
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης
Έργο: Πιπίτσα μας
Σημειώσεις: Από την οπερέττα "Η Πιπίτσα μας". Καρύδης, Κ. Π Μίνως, Μ
1934
Γειτονοπούλα, η
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Μάστορας Στάθης
Εκδότης: Γαϊτάνος Μιχάλης, Κωνσταντινίδης Γρηγόρης, Σταρρ
Έργο: Γειτονοπούλα
Σημειώσεις: Από την οπερέττα "Γειτονοπούλα"
Δεν σου πάει
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Γιαννουκάκης Δημήτρης
Έργο: Στρατηγός Μπομπάρδα
Σημειώσεις: Από την οπερέττα "Στρατηγός Μπομπάρδα"στο θέατρο Κυβέλης
1927
Charleston Ησαϊα χόρευε
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Μάστορας Στάθης
Εκδότης: Γαϊτάνος Μιχάλης, Κωνσταντινίδης Γρηγόρης, Σταρρ
1928
Charleston Κάθε που γλυκοβραδυάζη
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Μάστορας Στάθης
Εκδότης: Μουσική, Μακρής Ζαχαρίας
Έργο: Τ'Αδελφάκι ο Λαύρακας
Σημειώσεις: Οπερέτα "Τ'αδερφάκι ο Λαυράγκας"του Στάθη Μάστορα
1927
Tango Κι αν ξέχασες
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης
Έργο: Ρόζα μας
Σημειώσεις: "Η Ρόζα μας"Μίνως, Μ
1935
Μέσ'τα μάτια γλυκά να με κυττάς
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Γαϊτάνος Μιχάλης
Έργο: Παντρεύω τα Κορίτσια μου
Σημειώσεις: Από την επιθεώρησι "Παντρεύω τα κορίτσια μου"
1931
Περασμένη μας αγάπη, η
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης, Σταρρ
Έργο: Ριρίκα μας
Σημειώσεις: Από την οπερέττα "Η Ριρίκα μας"
1927
Πίτσα, Πιπίτσα, Πηνελοπίτσα
Τραγουδιστής: Κρεββατά Μαρίκα, Φραγγιά Νανούκα, Κοντόπουλος Κώστας
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης
Έργο: Πιπίτσα μας
Σημειώσεις: Γράφτηκε γιά την οπερέττα "Η Πιπίτσα μας". Αφιερώνεται στην εκλεκτή καλλιτέχνιδα κα Μαρίκα Κρεββατά. Τραγουδούσαν επίσης η Νανούκα Φραγγιά και Κώστας Κοντόπουλος σε κείμενα του Πρινέα Γιάννη. Αναφέρεται στο "Νέο Τραγούδι"Ιαν 1935
1934
Ρόζα Ροζίνα Ρόζα
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Πρινέας Γιάννης
Εκδότης: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης
Έργο: Ρόζα μας
Σημειώσεις: "Η Ρόζα μας"
1935
Τραγούδι της μαγεύτρας, το
Συνθέτης: Μάστορας Στάθης
Στιχουργός: Μάστορας Στάθης
Εκδότης: Γαϊτάνος Μιχάλης, Κωνσταντινίδης Γρηγόρης, Σταρρ
Σημειώσεις: Διευθύνσεις μουσικών οίκων: Γαϊτάνος- Πανεπιστημίου 69, Κωνσταντινδίης - Στοά Αρσακείου 1Α , Σταρρ - Στοά Αρσακείου 12.