Ο οχυρωματικός περίβολος του βενετσιάνικου Χάνδακα του 15ου αιώνα που σώζεται μέχρι μέρες μας, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του είδους του και λόγω της έκτασης και του βαθμού διατήρησης του σε ολόκληρη τη μεσογεio. Σήμερα τα τείχη αγκαλιάζουν την παλιά πόλη του Ηρακλείου και καταλήγουν στο θαλάσσιο φρούριο του Κούλε.
Όταν οι Άραβες κατέλαβαν την Κρήτη οργάνωσαν μεταξύ (824 961 μ.Χ.) τον Χάνδακα στη θέση του σημερινού Ηρακλείου και το περιέβαλαν με τείχη χτισμένα από πλίνθους και θεμελιωμένα σε λίθινη κρηπίδα που αποτελούνταν από ευθύγραμμα τμήματα και πύργους. Πάνω σε αυτήν τη λίθινη κρηπίδα που είχε διασωθεί ήρθαν αργότερα οι Βυζαντινοί του Νικηφόρου Φωκά (961 1204 μ.Χ.) και δημιούργησαν τα δικά τους τείχη όπου και τα επέκτειναν.
Οι Ενετοί αρχικά αρκέστηκαν στην οχύρωση που βρήκαν όταν έφθασαν στο νησί, δηλαδή την υπάρχουσα αραβική βυζαντινή, επέφεραν όμως σ'αυτήν κάποιες επιδιορθώσεις προκειμένου να προστατευθούν από τις εσωτερικές αναταραχές που είχαν με τους ντόπιους. Με τον καιρό διαπιστώνοντας ότι ο τουρκικός κίνδυνος γινόταν ολοένα και πιο ορατός και απειλητικός, άρχισαν το σχεδιασμό και την ανοικοδόμηση ενός νέου οχυρωματικού περιβόλου αυτού που διασώζεται μέχρι σήμερα και περιβάλλει την παλιά πόλη.
Τα νέα τείχη σχεδίασαν μηχανικοί σταλμένοι απο την Βενετία ο κυριότερος εκ των οποίων ήταν ο Michele Sanmicheli. Χαρακτηριστικό στοιχείο του οχυρωματικού σχεδιασμού αποτελούσαν οι προμαχώνες (Fronte Bastionato) που ήταν συνολικά επτά από ανατολικά προς τα δυτικά.
Ο Χάνδακας, με την εγκατάσταση των Ενετών στα 1211, που ονομάζεται τώρα Candia από τους νέους αποίκους, εξελίσσεται στο σπουδαιότερο κέντρο της πολιτικής στρατιωτικήςπνευματικής και εμπορικής ζωής του Νησιού, με ανάκτορο για τον δούκα μέγαρα για τους ευγενείς αποίκους ναούς για τον θρησκευόμενο λαό και κάθε άλλο στοιχείο που χαρακτήριζε μια ανάλογη πόλη του Βασιλείου της Βενετίας.
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή της νέας οχύρωσης του Χάνδακα έγινε σε διάφορες φάσεις και κράτησε σχεδόν δύο αιώνες ξεκινώντας από τα μέσα περίπου του 15ου αιώνα. Ο νέος αμυντικός περίβολος, που έχει σχήμα τριγώνου με βάση στη θάλασσα έχει περίμετρο περίπου 5 χιλιόμετρα. Την οχύρωση συμπλήρωνε, από την πλευρά του χερσαίου τμήματος, τάφρος και άλλα εξωτερικά οχυρά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ / ΕΓΧΡΩΜΕΣ ΦΩΤΟ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ