Στα μέσα του 19ου αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται το χωριό της Χαλέπας στα ανατολικά της πόλης, έξω από τα όρια των οχυρώσεων.. Η περιοχή απέκτησε διακεκριμένη θέση στην ιστορία της Κρήτης με την περίφημη «Σύμβαση της Χαλέπας» που υπεγράφη τον Οκτώβριο του 1878, μεταξύ Οθωμανών και Κρητών και είχε ως αποτέλεσμα την παραχώρηση περιορισμένου αυτόνομου πολιτεύματος στο Νησί.
Η οδός Χαλέπας, ο κύριος δρόμος έξω από τα τείχη, σημερινή οδός Ελ. Βενιζέλου, ξεκινούσε προς τ''ανατολικά των Χανίων κι ήταν δρόμος περιποιημένος και δενδροφυτεμένος με γαλάζιες ακακίες από τα αγροκήπια της Γεωργικής Εταιρείας Γεωργιουπόλεως. Κατέληγε στο πλούσιο αυτό αριστοκρατικό προάστιο και θέρετρο των εύπορων Χανιωτών, τη Χαλέπα, που ήταν σαν ένα μικρό παράρτημα της Ευρώπης.
Στη Χαλέπα υπήρχαν κτίρια πολυτελή κι όμορφα, καθώς και τα προξενεία των Μεγάλων Δυνάμεων. Κι ακόμη η σχολή του Σαν Ζοζέφ, όπου οι καλόγριες δίδασκαν στα πλουσιοκόριτσα Γαλλικά και καλή συμπεριφορά, αλλά και η κομψότατη εκκλησούλα της Αγίας Μαγδαληνής μέσα στους ανθισμένους κήπους.
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Εδώ ήταν επίσης και η κατοικία του Υπατου Αρμοστή, ο οποίος, στις αρχές του αιώνα, ήλθε σε σύγκρουση με τον Βενιζέλο και τον απέλυσε από Σύμβουλο της Δικαιοσύνης τον Μάρτιο του 1901. Μετά το Κίνημα του Θερίσου το 1905, στο οποίο ως γνωστόν πρωτοστάτησε ο Βενιζέλος, ο Πρίγκηπας Γεώργιος αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει το 1906 κάποια νύχτα την Κρήτη, από την ακτή των Ταμπακαριών.
Σε παλιά εφημερίδα αναφέρεται: "Ο περίπατος προς την Χαλέπαν ό,τι τερπνόν. Εδώ νεότευκτα και κηποκόσμητα μέγαρα, με προαύλιον την απέραντον θάλασσαν. Εδώ και το κομψόν ανάκτορον του πρίγκηπος. Κατάκλειστον. Ισως κάποιος κηπουρός πατεί κάποτε το πόδι του εις το περιβόλι για να περιποιείται τις πορτοκαλλιές και μερικά άνθη. Παραπλεύρως, συνορευόμενον σχεδόν, το σπίτι του Βενιζέλου. Σιωπούν σκυθρωπά απέναντι αλλήλων. Μάτην η σελήνη χύνει επάνωθεν το μειλίχιον φέγγος της. Από μικρόν ύψωμα η ιδία δείχνει την έρημον ακτήν, όπου με νυκτοφάναρο εφώτιζεν ένας ηγεμών την αποβάθραν της εξορίας του........
Η Χαλέπα, ευρωπαϊκότατη με όλα τα προσόντα, ευρωπαϊκά σπίτια, ευρωπαϊκά προξενεία, ευρωπαϊκάς λέσχας και ευρωπαϊκάς βίλλας. Ο,τι μπορούσε κανείς να επιθυμήση δια μίαν ιδεώδη διαμονήν, το ευρίσκει εις την Χαλέπαν, πρασινάδα και ακρογιαλιάν. Η πρώτη κυριαρχεί γύρω γύρω εις τα χαριτωμένα σπίτια. Η δευτέρα εκδηλούται με τον θόρυβον των κυμάτων της και με το νανούρισμα των φλοίσβων της. Μακάριος ανήρ, ο εν Κρήτη διαμένων και εν Χαλέπα καθήμενος........"
