Στα 49 χιλιόμετρα του δρόμου Ηρακλείου προς Φαιστό υπάρχει μια διακλάδωση δεξιά και σε 800 μέτρα συναντούμε το Καστέλλι της Καινουρίας, ένα γραφικό χωρίο κτισμένο το 1206 σ'ένα λόφο από τον Γενοβέζο Αρχιπειρατή Enrico Bascafore.Συνεχίζοντας προς βορρά του χωριού με ένα καρόδρομο ε 3.500 μέτρα φθάνομε σ ε ένα λόφο κυκλικό που η διάμετρος του φθάνει ίσως και τα 500 μέτρα και το μέγιστο ύψος του δεν ξεπερνά τα 100 μέτρα. Ο λόφος αυτός κρύβει στα σπλάχνα του ένα λιθολατομείο που χιλιάδες δούλοι πέθαναν εδώ δουλεύοντας με άθλιες συνθήκες για να αποκόψουν τους πορώδεις ψαμολίθους με τους οποίους κτίστηκαν η Φαιστός, η Γόρτυνα, η Αγία Τριάδα κ.α.
Ετσι δημιουργήθηκε ένα τεχνητό σπήλαιο με πολλά τυφλά δωμάτια, δύσβατους διαδρόμους, ελικοειδείς και αδιέξοδες γαλαρίες και καταπακτές που έμοιαζαν με φοβερές ειρκτές.Είχαν δοθεί και διάφορα ονόματα σ'αυτές τις αίθουσες: (Αίθουσα Μινώταυρου, Θησέως, Αριάδνης ους Ντομένικο κ.λπ.) Το ανάπτυγμα των διαδρόμων θα έφτανε τα 1.500 μ. το ύψος τους 3-4 μ. και το υπερβάλλον ύψος του λόφου στο κέντρο ίσως τα 100 μ.Υπήρχαν και δύο οπές στη βάση του λόφου σε μεταξύ τους απόσταση 100 μέτρα που χρησίμευαν σαν είσοδος και έξοδος.
Το 1941 οι Γερμανοί ανακαλύπτουν το λαβύρινθο.
Ηταν γι αυτούς ένα θαυμάσιο φυσικό καταφύγιο δίπλα από το αεροδρόμιο του Τυμπακιού από το οποίο ανεφοδιάζουν τον Αρχιστράτηγο Ρώμελ στη Λιβύη με πολεμοφόδια, νερό ακόμα και τσιπς και άλλα τρόφιμα. Ο λαβύρινθος γίνεται έτσι η μεγαλύτερη αποθήκη σε πολεμικο υλικο της Γερμανίας. Διευθετούνται οι διαδρομοι, εγκαθίστανται σιδηροδρομικές γραμμές και με ντεκοβίλ αυτόματα τα αυτοκίνητα ξεφορτώνουν και φορτώνουν τα χιλιάδες πυρομαχικά του γερμανικού στρατού στη Μ. Ανατολή.
Πάνω από 300 χιλιάδες τόνοι πυρομαχικά ήταν αποθηκευμένα εδώ.Φεύγοντας από την Κρήτη το φθινόπωρο του 1944 οι Γερμανοι με ηλεκτρική πυροδότηση ανατινάσουν από μακρυά τις παγιδευμένες γαλαρίες και γίνεται έτσι μια από τις μεγαλύτερες εκρήξεις που γνώρισε ο πλανήτης μας μτά τη Χιροσίμα και τ ο Ναγκασάκι. Η Κρήτη απ'άκρου εις άκρον σπάραξε. Ογκόλιθοι 10-15 τόνων τινάχτηκαν ως 10 χιλιόμετρα μακριά και ο λόφος εξαφανίστηκε θυμίζοντας σεληνιακό τοπίο. Τα πάντα ανασκολοπίστηκαν. Η ανατίναξη αυτή δεν περιγράφεται.
Η Κρήτη βούηξε σαν θεριό ως τα σπλάχνα της.
Το Μάρτιο του 1945 μόλις είχα βγει από τη Σχολή Μηχανικού του Λουτρακίου. Είμεθα η Α'σειρά εφέδρων που είχα τοποθετηθεί στον 718 Λόχο Μηχανικού που η έδρα του ήταν στη Φορτέτσα Ηρακλείου. Στην Κρήτη οι Γερμανοί και οι Ιταλοί είχαν τοποθετήσει περίπου 450 χιλιάδες νάρκες στα αμμουδερά ακρογιάλια αντιαρματικές για περίπτωση απόβασης των συμμάχων και στα πυροβολεία και παρατηρητήρια και στις αποθήκες πυρομαχικών νάρκες προσωπικού για την προστασία των φρυρών. Φεύγοντας οι Γερμανοί και οι Ιταλοί τα ναρκοπέδια έγιναν κίνδυνος θάνατος για τους Κρητικούς.
Στον Αλβανικο πόλεμο είχαμε 7 χιλιάδες θύματα και μέσα σε λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση η Κρήτη εθρήνησε 14.000 θύματα των ναρκών και των πυρομαχικών πουείχαν σκορπιστεί στα χωράφια. Οι χωρικοί παράνομα τις έβγαζαν είτε για να τις χρησιμοποιήσουν σαν λίπασμα, είτε για ψάρεμα, είτε να τις πουλήσουν στη μαύρη αγορά (μια χρυσή λύρα) στον Νασσέρ για την ανατροπή του Φαρούκ.
Τα χωράφια (κηποχώραφα, αμπέλια και γενικά όλα τα καλλιεργήσιμα) έμεναν ακαλλιέργητα και έκρυβαν τοθάνατο.Σχηματίσαμε ένα συνεργείο από 44 στρατιώτες και σε δύο χρόνια όταν απολύθηκαν αυτοί δεν είχαμε κανένα θύμα. Βγάλαμε γύρω στις 80 χιλιάδες νάρκες στον Καρτερό, στη Χερσόνησο, στη Σταλίδα, στα Μάλια, στηΝεάπολη, στον Αγιο Νικολαο, στο Καλό Χωριο, στην Παχειά Αμμο, στην Ιεράπετρα και στη Σητεία. Ακόμα στην Ιεράπετρα αλλά και παντού οι κάτοικοι ενθυμούνται τις φοβερές ανατινάξεις των ναρκοπεδίων.
Με βάση τα σχεδιαγράμματα που είχαν βρεθεί μέσα σε ένα βαγόνι στο Βερολίνο και που οι σύμμαχοι τα έστειλαν στο Γ.Ε.Σ. οδηγούμεθα με ασφάλεια στην εκκαθάριση των. Πάνω από 50χιλιάδες στρέμματα απελευθερώθησαν τότε.Αναφέρω λίγους από τους στρατιώτες που δούλεψαν από τις περιοχές και των δύο Νομών Ηρακλείου και Λασιθίου: Μαμαλάκη - Φαητό - Νηκιτάκη - Ζερβάκη - Διαλυνά - Βερίγο - Τζω΄ρτζη - Βάρδα - Γαρεφαλάκη - Πυθαρούλη - Κυριακογιώργη - Τσιχλή -Νικολαράκη - Αλέξη - Καλαϊτζάκη και τόσοι άλλοι που ζουν ακόμα στους οποίους οφείλεται μεγάλη τιμή για την ανεκτίμητη προσφορά τους στον τόπο. Δεν φαντάζομαι άλλο συνεργείο να έβγαλε τόσες χιλιάδες τέλλερ μαιν (αντιαρματικές) και προσωπικού.
ΠΗΓΗ ... Του Νίκου Χουρδάκη