Ηράκλειο...
Η πόλη ποτέ δεν κοιμάται. Και όταν εννοούμε πόλη, μπορείτε να κάνετε άνετα τις συγκρίσεις σας με την πρωτεύουσα. Μεγάλη, απλωμένη, με τσιμέντο αλλά και σημεία που σου θυμίζουν ότι βρίσκεσαι σ'ένα από τα ωραιότερα σημεία της Κρήτης. Ανάμεσα στον Ψηλορείτη και τη Δίκτη ο Χάνδακας, όπως τον πρωτοβάφτισαν οι Άραβες και τον επικύρωσαν οι Βενετσιάνοι, λόγω του μεγάλου οχυρωματικού χανδακιού που ανοίχτηκε γύρω από την πόλη, σήμερα ζει μια νέα ακμή.
Δέχεται τους «φίλους» της, τους χαλαρώνει πριν τη μεγάλη «εκστρατεία» στο γύρο του νησιού και τους μαθαίνει τι σημαίνει κρητική ψυχή και ατελείωτο κέφι. Όλη η μέρα προσφέρει τις δικές της συγκινήσεις. Αρκεί να βολτάρεις στο Λιμάνι, στο Κουλέ, στους ταρσανάδες, στα τείχη, στη Λότζια, στην κρήνη του Μοροζίνι, στον τάφο του Καζαντζάκη. Ή να αποτολμήσεις να πιεις ρακί με ντόπια μεζελίκια (στάκα, κοχλιούς, καλτσουνάκια, πατάτες οφτές, μυζήθρα) και... και... Ή απλά να πιάσεις συζήτηση με κάποιον διπλανό σου. Τότε καταλαβαίνεις γιατί ξεκίνησες το ταξίδι...
Η πόλη του Ηρακλείου έρχεται από τα βάθη του χρόνου αλλάζοντας όψεις και ονόματα… ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΚΑΣΤΡΟ – ΚΟΝΤΑΚ και ΧΑΝΔΑΚΑΣ - ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΣΤΡΟ και ΚΑΝΤΙΑ η ΚΑΝΤΙΓΕ και τέλος ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ
Δεν είναι από αυταρέσκεια που η πόλη διεκδικεί την αναγνώριση 2,5 χιλιάδων χρόνων ύπαρξης… αρχαιολογικά ευρήματα στο κέντρο της μιλούν για οικισμό της 1ΗΣ Χιλιετίας π.χ.
Πρόκειται για μια πόλη κοσμοπολίτισσα και αρχόντισσα στο σταυροδρόμι μεγάλων πολιτισμών .
Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης και η 5η μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδος με πληθυσμό 150.000 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Το Ηράκλειο καλύπτει επιφάνεια 120 τετρ. χιλιόμετρων , είναι χρισμένο στο κέντρο της βόρειας παράλιας του νησιού
Η οικονομία του Ηρακλείου στηρίζεται κατά βάση στον Τουρισμό την γεωργία και το εμπόριο , ονομαστή είναι η κρητική διατροφή με βάση ελαιόλαδο όσπρια λαχανικά φρούτα και κρασί.
Η ιστορια του Ηρακλειου είναι μακραιωνη με πολλα της σημεια σκοτεινα σε μας τους νεωτερους κατοικους της, παρολλα αυτά συχνα πυκνα ερχονται στο φως νεα αρχαιολογικα ευρηματα που δηλωνουν με τον δικο τους αναμφησβητιτο τροπο τον ιδιαιτερο ρολο που διαδραματησε η πολη στο περασμα των αιωνων…οντως σταυροδρομι των θαλλασιων δρομων της Μεσογειου.
Το Ηράκλειο είναι το οικονομικό και εμπορικό κέντρο του νησιού και το Βιομηχανικό κέντρο όλης της Κρήτης καθώς επίσης και από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα
Η ιστορία του Ηρακλείου καθρεφτίζεται στις αλλαγές του ονόματος του στην διάρκεια των αιώνων.
Ξεκινωντας από την Αρχαϊκή κλασσική – ελληνιστικη περιοδο στο περασμα των χρονων γνωριζουμε ότι το κυριο αστικο κεντρο ηταν αναμφησβητητα η ΚΝΩΣΟΣ ωστοσο όμως θα υπηρχε οικισμος βορεια της ΚΝΩΣΟΥ κοντα στην σημερινη πολη σε υψωμα η σε καποια αποσταση από τη θαλλασα με το ονομα ΗΡΑΚΛΕΙΟ.
Κατά την ρωμαϊκή περίοδο οι πληροφοριες για την πολη πλυθαινουν με πολλα και αξιολογα ευρηματα κυριως από ταφους αλλα και από κτηριακα συνολα.
Κατά την 1η βυζαντινή περίοδο 330 μχ εως το 824 μχ η Κρητη αποτελει θεμα της βυζαντινης αυτοκρατοριας με διοικητικο , θρησκευτικο και στρατιωτικο κεντρο την Γορτυνα , ο οικισμος συνανταται με το ονομα ΚΑΣΤΡΟ
Κατά την αραβική περίοδο το ΚΑΣΤΡΟ πεφτει στα χερια των κατακτητων το ετος 824 μχ σε αυτό συνετελεσε και το γεγονος ότι το βυζαντινο κρατος βρισκοταν σε συνεχεις εριδες και εσωτερικες αναταραχες. Η πολη ονομαζεται
ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΗΣ ΤΑΦΡΟΥ και γιαυτο οι Αραβες για την προστασια τους εχτισαν τειχος από ωμες πλινθους ενώ γυρω από αυτό ανοιξαν βαθια ταφρο
( KHANDAG ) ΧΑΝΔΑΚΑΣ από την ονομασια αυτή προηλθε και η μεταγενεστερη ονομασια ΧΑΝΔΑΞ οπου πλεον εγινε και η πρωτευουσα του νησιου εγκαταλειποντας την Γορτυνα.
Συνεχιζοντας κατά την 2η βυζαντινή περίοδο το 960 μχ επανακτηται η Κρητη από τους Βυζαντινους με αρχιστρατηγο του βυζαντιου τον Νικηφόρο Φωκα ο οποιος απελευθερώνει την Κρητη , περιοριζει τους Αραβες μεσα στον καλα οχυρωμενο Χανδακα εως οτου τον καταλαβανει…
Πολλά ονόματα πήρε στο πέρασμα των αιώνων αυτή η φημισμένη, περισσότερο για την στρατηγική της θέση και τις πανίσχυρες οχυρώσεις της παρά για τις ομορφιές τις, πολιτεία, που απλώνεται στη μέση της βόρειας παραλίας της Κρήτης.
- Ηράκλειο, λιμάνι της ελληνικής Κνωσού, που ήταν για αιώνες το κέντρο της Μινωικής θαλασσοκρατορίας.
- Κάστρο στα χρόνια των Βυζαντινών.
- Χάντακας, την εποχή των Σαρακηνών Κουρσάρων και των Βυζαντινών ελευθερωτών.
- Κάντια και Μεγάλο Κάστρο στη Βενετοκρατία και Τουρκοκρατία.
Ηράκλειο ξανά στα νεώτερα χρόνια και ως τις μέρες μας.
Το Ηράκλειο είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα της Κρήτης. Κατά τη βυζαντινή περίοδο η πόλη ονομαζόταν Χάνδακας, ενώ επί τουρκοκρατίας πήρε την ονομασία Μεγάλο Κάστρο. Μετονομάστηκε σε Ηράκλειο το 1822.Στην περιοχή του βρίσκονται χώροι ιδιαίτερου αρχαιολογικούενδιαφέροντος, η δε πόλη συγκεντρώνει μεγάλη τουριστική κίνηση. Το Αρχαιολογικό Μουσείο στην πλατεία Ελευθερίας είναι παγκοσμίου ενδιαφέροντος και στεγάζει ανεκτίμητους θησαυρούς της Μινωικής Εποχής. Υπάρχουν επίσης το Ιστορικό Μουσείο και η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, μια από τις μεγαλύτερες της χώρας, με 60000 τόμους.
Ο επισκέπτης θα δεί στην πόλη πολλά ιστορικά μνημεία, όπως βενετικά και τουρκικά φρούρια, την Κρήνη του Μοροζίνη (γνωστή και σαν Λιοντάρια),
παλιές πύλες, πολλές βυζαντινές εκκλησίες, τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, τη Λότζια, τον καθεδρικό ναό του Αγίου Μηνά, το φρούριο Κούλε στο λιμάνι,
το πάρκο Θεοτοκόπουλου, τον τάφο του Καζαντζάκη. Μπορεί ακόμη να δεί πολλά νεοκλασσικά κτήρια στην οδό 25ης Αυγούστου αλλά και να χαθεί στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης του Ηρακλείου, του τμήματος εκείνου που βρίσκεται μέσα στα παλιά τείχη και διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την παλιά παραδοσιακή όψη.
Το Ηράκλειο στεγάζει το μεγαλύτερο μέρος των τμημάτων του ΤΕΙ Κρήτης, αλλά επίσης σχολές του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και Ερευνητικά Ινστιτούτα.
Αξίζει τέλος να αναφέρει κανείς τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε καλοκαίρι στην πόλη, διαρκούν 3 περίπου μήνες και περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, μουσικά και χορευτικά προγράμματα, καθώς και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
ΦΩΤ ΑΡΧΕΙΟ ΒΙΚΕΛΑΙΑ,ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ