Αμέσως μετά τη γερμανική κατοχή, που διαμέναμε ακόμη στον Τοπανά της παλιάς πόλης, είχα την πρώτη μου εμπειρία με την… οδοντιατρική και τον ποδοκίνητο αργόστροφο τότε οδοντιατρικό τροχό.
Η γιαγιά μου, η Περσεφόνη Γαμπά, με πήγε στον οδοντίατρο Βέτρη Μπέη Ζάδε που είχε το ιατρείο του σε οίκημα της ακτής κοντά στο σημερινό Ναυτικό Μουσείο. Μετά από χρόνια πληροφορήθηκα περισσότερο για τον καλό αυτόν άνθρωπο από τον εγγονό του Σπύρο Γιαννουδάκη, κοσμοπολίτη και πολυταξιδεμένο που όταν δεν ταξιδεύει ανά τη γη, ζει στην παλιά πόλη. Το μόνο που γνώριζα ως τότε ήταν ότι απετέλεσε από τα ιδρυτικά μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων το 1930 και τον θυμάμαι ακόμη το 1953 σε μια δυο μικρές ορειβασίες. Γεννήθηκε στα Χανιά το 1880 και σπούδασε στο Παρίσι. Ανηκε δε στην όγδοη γενιά των απογόνων του γνωστού γιαννίτσαρου Αληδάκη, αλλά το επίθετο είχε αλλάξει κατά μυθιστορηματικό τρόπο. Ηταν καλός γνώστης της ελληνικής, γαλλικής, γερμανικής και αραβικής γλώσσας στα δε τούρκικα έγραφε στην παλιά γραφή καθώς δεν συμπαθούσε καθόλου τον Κεμαλισμό και ήταν αντινεότουρκος. Ηταν γνωστός και αγαπητός για τα φιλάνθρωπα αισθήματά του προς όλους. Βοηθούσε πολλούς ενδεείς και πραγματοποιούσε οδοντιατρικές εργασίες χωρίς αμοιβή σε άπορους. Εντόπισα το όνομά του σε οδηγό των Χανίων του 1913 όταν στην πόλη μας υπήρχαν μόνο δυο – τρεις οδοντίατροι.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον εκτιμούσε και σε αυτόν εμπιστευόταν τις οδοντιατρικές εργασίες που χρειαζόταν. Αυτός μάλιστα του συνέστησε και έλαβε και την ιταλική υπηκοότητα ώστε να μην κινδυνεύει να ανταλλαγεί. Είχε πάντα καλό λόγο για όλους και αυτό που συνέστηνε ήταν το να δεχόμαστε τη διαφορετικότητα και το διαφορετικό. Η κόρη του Νερκίς παντρεύτηκε τον Βασίλη Γιαννουδάκη, πατέρα του Σπύρου, από τον Φουρνέ και γι’ αυτό έλαβε το όνομα Ηλέκτρα. Ο Βασίλης ασχολήθηκε με τα φορτηγά πλοία και μετά τον πόλεμο είχε αλιευτικά σκάφη με τα οποία ψάρευε από τα παράλια της Μικράς Ασίας μέχρι την Ντέρνα της Λιβύης.
Σε μια περίπτωση μάλιστα που συνελήφθη με μια από τις τράτες του κοντά στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας με σοβαρές ενέργειες Τουρκοκρητικών από το Αϊβαλί απελευθερώθηκε και δεν του κατασχέθηκε το σκάφος. Η Νερκίς είχε σπουδάσει στη Γαλλική Σχολή Χανίων εσώκλειστη και ήταν μαζί με τη μητέρα του βουλευτή Κυριάκου Βιρβιδάκη. Ο γιος του Μπέη Μουσταφάς ασχολήθηκε με τα ξενοδοχειακά και εχρημάτισε διευθυντής σε Χίλτον μεγάλων πόλεων.
Ας σημειωθεί ότι η γυναίκα του Μπέη δεν γνώριζε λέξη τουρκικά. Ακόμη θυμάμαι τη γιαγιά μου Γαμπά που ανέφερε ότι ο Μπέης της είχε παραδώσει ό,τι πολύτιμο είχε να του τα φυλάξει κατά τη γερμανική κατοχή και μετά εκείνη δεν δέχθηκε κανένα αντάλλαγμα και γι’ αυτό μας έφτιαχνε τα δόντια μας δωρεάν. Ο Μπέης πέθανε το 1961 μετά από νοσηλεία στην Αθήνα από ατύχημα.
χανιωτικα νεα