ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΡΟΔΙΑ ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η Ροδιά είναι χωριό της επαρχίας Μαλεβιζίου και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα στο δήμο Μαλεβιζίου, με 797 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2011. Η απόστασή της από το Ηράκλειο είναι περί τα 16 χλμ. και βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές υψώματος με θέα προς την πόλη και τον κόλπο του Ηρακλείου.

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία (αμπελοκαλλιέργειες, ελαιοκομία, κηπευτικά, εσπεριδοειδή). Το 1998 εγκρίθηκε η δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου στη Ροδιά.

Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού ιδρυθείσα το 1985, αγωνίζεται στη Β΄ κατηγορία του Τοπικού Πρωταθλήματος. Το Παλαιόκαστρο αποτελεί το επιβλητικότερο ίσως μνημείο κοντά στο χωριό Στον οικισμό λειτουργούν περιφερειακό ιατρείο, νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.

Με 1.326 κατοίκους το 2001, το Δημοτικό διαμέρισμα Ροδιάς απαρτίζουν 8 οικισμοί, συμπεριλαμβανομένης της έδρας. Αυτοί οι οικισμοί συνοδευόμενοι από τον πληθυσμό τους το 2001 είναι:

η Ροδιά [ 801 ] , έδρα.

ο Άγιος Δημήτριος [ 57 ]

το Καπετανάκι Μετόχι [22 ]

τα Λινοπεράματα [ 162 ]

η Μονή Σαββαθιανών [ 21 ]

το Παλαιόκαστρο [ 105 ]

η Παντάνασσα [ 135 ]

ο Πλαΐτης [ 23 ]

Η Ροδιά (παλαιότερα γνωστή ως Ρογδιά) αναφέρεται για πρώτη φορά το 1248 ως Rodea, όπου είχε βοσκοτόπι Μονής Σφάκας (η οποία βρίσκεται κοντά στο Μύρτο). Επίσης αναφέρεται ως Chera Rodea σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείο του Χάνδακα που χρονολογείται από το 1395.

Ο οικισμός δεν αναφέρεται στις βενετικές απογραφές. Αναφέρεται στην τουρκική απογραφη του 1671 με το όνομα Rodya στην επαρχία Μαλεβιζίου με 9 χαράτσα. Σημειώνεται επίσης Chiera Rodea σε σχεδιάγραμμα του Βασιλικάτα του 1618

Την ύπαρξη του οικισμού κατά τη βενετοκρατία πιστοποιεί και ο σωζόμενος τώρα πύργος, ο οποίος ήταν το μέγαρο των φεουδαρχών της περιοχής αδελφών Γεωργίου και Φραγκίσκου Μοδινών, οι οποίοι αναφέρονται φεουδάρχες του τμήματος αυτού της επαρχίας Μαλεβιζίου από το 1565. Το μέγαρο αυτό κηρύχθηκε μνημείο διατηρητέο και περιήλθε στην κυριότητα του Κράτους.

Δίπλα στο μέγαρο σώζεται ο παλαιός ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η Chiera Rodea, η αναφερόμενη από το Βασιλικάτα, από τον οποίο πήρε το όνομά του το χωριό Στο υπέρθυρο σώζεται η χρονολογία 1553 και στέμμα, το οποίο υποθέτει ο Gerola ότι ανήκει στον οίκο των Καλεργών.

Κάτω από το χωριό και λίγο βορειότερα βρίσκεται ο όρμος Φρασκιά, ο οποίος χρησιμοποιούνταν από τους Βενετούς όταν δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το λιμάνι του Χάνδακα. Στον όρμο αυτό αποβιβάστηκαν το 1364 τα βενετικά στρατεύματα υπό τον condotiero Dal Verme για την καταστολή της επανάστασης τηςΔημοκρατίας του Αγίου Τίτου.

Ο Ιωάννης Χατζηδάκης αναφέρει στην Περιήγηση της Κρήτης (1881) ότι στη Ρογδιά σώζεται έπαυλη του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου. Από τη Ροδιά καταγόταν η Άννα Καλλέργη, κόρη του Κωνσταντίνου Καλλέργη, τον οποίο ακολούθησε σε όλες τις μάχες το 1866. Παντρεύτηκε τον Ιωάννη Κοντογιάννη από το Σέλινο και με το όνομα Κοντογιάννενα ή Καπετάν Γιάννενα ή Σπανονικόλης ανέπτυξε δράση ώστε ο αρχηγός Κριάρης την έκαμε οπλαρχηγό.