Στις 4 Μαϊου του 1972, 21 μαθήτριες του γυμνασίου Σπηλίου Ρεθύμνης βρήκαν τραγικό θάνατο στη θάλασσα της Γεωργιούπολης Χανιών, όταν 27 συνολικά μαθήτριες επιβιβάστηκαν χωρίς να συνοδεύονται από καθηγητή στη μηχανότρατα «Δύο Γιώργηδες» και τραγουδώντας ανοίχτηκαν στα βαθιά.
Νωρίς το πρωί, τα πούλμαν της εποχής επιβίβασαν τα παιδιά και τα μετέφεραν στην παραλία. Μετά τις απαραίτητες νουθεσίες των δασκάλων τους, ξεκίνησαν τα παιχνίδια, οι ασκήσεις, τα τραγούδια, τα πειράγματα και οι παρεούλες που εντυπωσιασμένες από τη θάλασσα την πλησίαζαν και έπαιζαν με τα νερά της. Πιο κάτω, οι ψαράδες της περιοχής, όπως κάθε πρωί έφτιαχναν τα δίχτυα τους και είχαν την επιμέλεια για την επόμενη ψαριά τους. Άγνωστο πώς, κάποιες μαθήτριες συμφώνησαν με τους ψαράδες για μια μικρή βόλτα στα ανοιχτά έναντι αντιτίμου, κάτι όμως που έγινε χωρίς να συνοδεύονται από καθηγητή, σύμφωνα με τις τότε πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας. Σε μια από αυτές τις βάρκες, δεν επιδείχθηκε η απαραίτητη προσοχή. Στη μια πλευρά της βάρκας τα δίχτυα και στην άλλη στοιβαγμένες 24 μαθήτριες από διάφορα χωριά του Σπηλίου. Εκεί και ο φωτογράφος Στέλιος Τζανακάκης, που κλήθηκε να συνοδέψει τα παιδιά στην εκδρομή για να απαθανατίσει τις ανέμελες και ξέγνοιαστες στιγμές τους.
Η συνέχεια έμελλε να σημαδέψει τη μοίρα της Κρήτης, του Ρεθύμνου και να μαυροφορέσει για δεκάδες χρόνια ή και για πάντα, τα μέλη ολόκληρων οικογενειών…
Η συνέχεια έμελλε να σημαδέψει τη μοίρα της Κρήτης, του Ρεθύμνου και να μαυροφορέσει για δεκάδες χρόνια ή και για πάντα, τα μέλη ολόκληρων οικογενειών…
Λίγο τα γέλια λίγο, η απροσεξία των δύο ψαράδων που είχαν επιβιβάσει τις μαθήτριες, λίγο οι απρόσεκτες μέσα στη βάρκα κινήσεις και το κακό δεν άργησε να γίνει. Η μηχανότρατα βάρκα «Δύο Γιώργηδες» που οδηγούσε ο 26χρονος αδελφός του ιδιοκτήτη Νικόλαος Κορδατζάκης, ένα μίλι από την ακτή, αναποδογύρισε μην αντέχοντας το μονόμπατο, όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο, βάρος, και τα παιδιά βρέθηκαν στη θάλασσα. Τα δίκτυα σκέπασαν τα κορίτσια που άλλα γνώριζαν κολύμπι και άλλα όχι. Όλα τους, όμως, μάταια προσπαθούσαν να βρεθούν στην επιφάνεια. Όλα τους σαν ένα κουβάρι σωμάτων και ψυχών παρά τις προσπάθειές τους βρέθηκαν στο βυθό. Η φωτογραφική μηχανή του Τζανακάκη απαθανάτισε τις τραγικές στιγμές, που παρά τη σιωπή των φωτογραφιών, ακόμα βλέποντάς τις κάποιος «ακούει τις κραυγές», τις εκκλήσεις για βοήθεια και μετέπειτα το θρήνο και τα τεράστια γιατί…
Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, κάποιες άλλες βάρκες που ήταν κοντά και αυτές με μαθητές, φοβούμενοι οι ψαράδες για τα παιδιά που ήταν πάνω, δεν πλησίασαν για να προσφέρουν βοήθεια. Κάποιος ψαράς έβγαλε τα δικά του παιδιά στην ακτή, επέστρεψε να βοηθήσει αλλά είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. Μια μαθήτρια, η Παρασκευή Γλυνιαδάκη, κατάφερε και έσωσε δύο συμμαθήτριές της και μετέπειτα βραβεύτηκε για την αυτοθυσία που υπέδειξε από το υπουργείο Παιδείας.
Μέσα σε λίγες ώρες, η Γεωργιούπολη και η θάλασσά της, το νοσοκομείο και οι γειτονιές, γέμισαν οργή, θρήνο, δάκρυα και κατάρες. Μπροστά στον τραγικό απολογισμό και τα ονόματα των μικρών νυφών, όπως τις χαρακτήρισαν τότε, κανείς δεν μπορούσε να βρεθεί να απαντήσει γιατί τόση φρίκη, γιατί τόση ανευθυνότητα γιατί τόσος πόνος. Η τοπική εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» στο φύλλο της 6ης Μαΐου 1972, ημέρα Σάββατο, έγραφε: «Τέτοια συμφορά, τέτοια ομαδική απώλεια σε ανθρώπινες ζωές δεν έχει ξαναγνωρίσει η Επαρχία Αγίου Βασιλείου από τη Γερμανική Κατοχή με τις ομαδικές εκτελέσεις της Κρύας Βρύσης και των Σακτουρίων…». Σαν νεκροί οι ίδιοι οι γονείς ακολουθούσαν τα φέρετρα των παιδιών τους στην τελευταία τους κατοικία, με μισοχαμένες τις αισθήσεις, με βλέμμα απλανές μπροστά στην ασύλληπτη συμφορά, με μάτια στραγγισμένα από τα δάκρυα. Ακόμη και σήμερα, μέλη των οικογενειών των αδικοχαμένων κοριτσιών ζουν σιωπηλή ζωή, κλεισμένη στο δικό τους κόσμο που από τότε έχουν φτιάξει.
ΠΝΙΓΗΚΑΝ
Πνίγηκαν οι εξής 21, ηλικίας 13-15 ετών: Δουλγεράκη Ευαγγελία, Δουλγεράκη Αιμιλία (δίδυμες αδελφές!!!) Δουλγεράκη Αικατερίνη (εξαδέλφη τους!), Φουσταλιεράκη Αμαλία, Σειραγάκη Αικατερίνη, Λογιάκη Αικατερίνη, Μαρκουλιδάκη Αννα, Μπιζιριαννάκη Ελένη, Παγκάκη Ολυμπία, Παπαδάκη Αννα, Χατζηδάκη Γαρυφαλλιά, Τσαγκαράκη Βάσω, Θεοδοσάκη Χρυσή Κυριακάκη Μαργαρίτα, Κουμεντάκη Αικατερίνη, Τσιγδινού Μαρία, Στρατηδάκη Ειρήνη, Παπαδάκη Μαρία, Σειραγάκη Μαρία, Λιμάκη Ιωάννα, και Λαγουδάκη Θεοδοσία.
![]()
Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, κάποιες άλλες βάρκες που ήταν κοντά και αυτές με μαθητές, φοβούμενοι οι ψαράδες για τα παιδιά που ήταν πάνω, δεν πλησίασαν για να προσφέρουν βοήθεια. Κάποιος ψαράς έβγαλε τα δικά του παιδιά στην ακτή, επέστρεψε να βοηθήσει αλλά είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. Μια μαθήτρια, η Παρασκευή Γλυνιαδάκη, κατάφερε και έσωσε δύο συμμαθήτριές της και μετέπειτα βραβεύτηκε για την αυτοθυσία που υπέδειξε από το υπουργείο Παιδείας.
Μέσα σε λίγες ώρες, η Γεωργιούπολη και η θάλασσά της, το νοσοκομείο και οι γειτονιές, γέμισαν οργή, θρήνο, δάκρυα και κατάρες. Μπροστά στον τραγικό απολογισμό και τα ονόματα των μικρών νυφών, όπως τις χαρακτήρισαν τότε, κανείς δεν μπορούσε να βρεθεί να απαντήσει γιατί τόση φρίκη, γιατί τόση ανευθυνότητα γιατί τόσος πόνος. Η τοπική εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» στο φύλλο της 6ης Μαΐου 1972, ημέρα Σάββατο, έγραφε: «Τέτοια συμφορά, τέτοια ομαδική απώλεια σε ανθρώπινες ζωές δεν έχει ξαναγνωρίσει η Επαρχία Αγίου Βασιλείου από τη Γερμανική Κατοχή με τις ομαδικές εκτελέσεις της Κρύας Βρύσης και των Σακτουρίων…». Σαν νεκροί οι ίδιοι οι γονείς ακολουθούσαν τα φέρετρα των παιδιών τους στην τελευταία τους κατοικία, με μισοχαμένες τις αισθήσεις, με βλέμμα απλανές μπροστά στην ασύλληπτη συμφορά, με μάτια στραγγισμένα από τα δάκρυα. Ακόμη και σήμερα, μέλη των οικογενειών των αδικοχαμένων κοριτσιών ζουν σιωπηλή ζωή, κλεισμένη στο δικό τους κόσμο που από τότε έχουν φτιάξει.
ΠΝΙΓΗΚΑΝ
Πνίγηκαν οι εξής 21, ηλικίας 13-15 ετών: Δουλγεράκη Ευαγγελία, Δουλγεράκη Αιμιλία (δίδυμες αδελφές!!!) Δουλγεράκη Αικατερίνη (εξαδέλφη τους!), Φουσταλιεράκη Αμαλία, Σειραγάκη Αικατερίνη, Λογιάκη Αικατερίνη, Μαρκουλιδάκη Αννα, Μπιζιριαννάκη Ελένη, Παγκάκη Ολυμπία, Παπαδάκη Αννα, Χατζηδάκη Γαρυφαλλιά, Τσαγκαράκη Βάσω, Θεοδοσάκη Χρυσή Κυριακάκη Μαργαρίτα, Κουμεντάκη Αικατερίνη, Τσιγδινού Μαρία, Στρατηδάκη Ειρήνη, Παπαδάκη Μαρία, Σειραγάκη Μαρία, Λιμάκη Ιωάννα, και Λαγουδάκη Θεοδοσία.
Για τον πνιγμό των 21 κοριτσιών, κρίθηκε «ένοχος ανθρωποκτονιών κατά συρροή εν συνειδήσει», ο λεμβούχος Ν. Κορδατζάκης και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 3 ετών, « ΄Ενοχοι …άνευ συνειδήσεως» κρίθηκαν οι καθηγητές Ιω. Τσαγκαράκης και Στυλιανή Στυλιανουδάκη (φυλάκιση 18 μηνών), ενώ οι Ι. Χαριτζόπουλος και Ζωή Ριτσάτου- Παπαδάκη ένα έτος με αναστολή.
Το ακόλουθο ποίημα γράφτηκε από τον Κ.Ι.Γ.Κ. για τον πνιγμό των αδικοχαμένων μαθητριών του Γυμνασίου Σπηλίου κατά την διάρκεια εκδρομής τους στην Γεωργιούπολη Χανίων. Μαθητής κι ο ίδιος τότε, της ΣΤ’ τάξεως του 1ου Γυμνασίου Αρρένων, βρισκόταν στην Μακεδονία στο πλαίσιο σχολικής εκδρομής, όταν πληροφορήθηκε το τραγικό συμβάν που τον συγκλόνισε...
Στην μνήμη των 21 αδικοχαμένων Ρεθυμνιωτόπουλων
Κλάψε καημένη Κρήτη
Ζήλεψε ο Χάρος τη χαρά, τη νιότη, τα τραγούδια
της Κρήτης της πεντάμορφης όμορφα αγνά λουλούδια.
Λουλούδια όλο άρωμα, μπουμπούκια όλο χάρη
στον Άη Βασίλη στόλισμα στο Ρέθεμνο καμάρι.
Λουλούδια ανοιξιάτικα, ζουμπούλια μυρωμένα,
που ήταν γραφτό να γείρουνε στο χώμα μαραμένα.
Μπουκέτο ο Χάρος έκοψε μ’ αγγελικά λουλούδια
και στο Θεό τα έστειλε με τ’ άλλα τ’ αγγελούδια.
Μαράθηκαν και μάραναν μαζί τους και την Κρήτη,
σπάραξε η δόλια η καρδιά του γέρο-Ψηλορείτη.
Κλάψε βουνό περήφανο, άτυχε Ψηλορείτη,
κλάψε παντέρμο Ρέθεμνος, κλάψε φτωχή μου Κρήτη.
Τα μάτια μας είναι γραφτό ποτέ να μη στεγνώνουν,
τα στήθεια μας να σφίγγουνται, τα χείλη να παγώνουν.
Κι απ’ το παράπονο η καρδιά πάντοτε να ‘ναι κρύα
Αδέλφια μας η μνήμη σας θα μένει αιώνια.
7 Μαΐου 1972
(Δημοσιεύθηκε στην «ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ» την 23η Μαΐου 1972)
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
http://www.madeincreta.gr/